20. Beeld

Het eiken beeld[74] achteraan in de kerk toont de heilige, staande, voorzien van de pelgrimsstaf met kalebas en de pelgrimsmantel met schelpmotief. In de linkerhand draagt hij een boek samen met de pelgrimstaf, de rechterhand is gestrekt (de pink ontbreekt). Om zijn middel draagt hij een gordel.

 

Op 15 maart 1898 werd dit beeld, dat voor de preekstoel stond, verplaatst in een eikenhouten neogotische nis achteraan in de kerk. Er is een bescherming in smeedwerk. Het beeld staat op een sokkel.

Van dit beeld is geen afzonderlijke rekening gevonden. Waarschijnlijk maakte het deel uit van de preekstoel gemaakt door beeldhouwer Peeters.

 

21. Muurbeschot

In het muurbeschot langs de rechterkant staat een afbeelding van de H. Jakobus de Meerdere. Hij draagt een pelgrimshoed met de miniatuur pelgrimsstaven. Op de pelgrimsmantel zijn twee jakobsschelpen.

De H. Jakobus de Mindere staat er eveneens met twee jakobsschelpen afgebeeld.

 

Uit de kerkrekeningen was niet te achterhalen wie deze lambrisering heeft gemaakt. Mogelijk zijn ze afkomstig uit de oude kerk zoals het muurbeschot in het koor[75].

Er is een stijlverwantschap met de muurbeschotten van de kerk van Sint-Pauwels, waar tevens een Jakobus Major is afgebeeld. Deze zijn gemaakt door Frans De Wree uit 1651[76].

 

22. Klok

In Kemzeke was steeds een Sint-Jakobsklok in de kerk. Over enkele van deze klokken is er meer informatie.

Klok van 1803

De nieuwe klokken werden in 1803 ingewijd door pastoor Franciscus Joannes Van Audenaerde. Dit gebeurde met assistentie van onderpastoor Petrus Ferdinandus Merckx en koster Joannes Laurent Depau.

 

Van de grootste klok waren peter en meter Petrus Dhooghe en Joanna Theresia Van Ongeval, echtgenote van Benedictus D'hollander meyer van Kemzeke, die aan de klok de naam gaven van de H. Apostel Jakobus de Meerdere. De andere klok werd toegewijd aan de H. Agatha, de tweede patroonheilige. Beide klokken werden gegoten in Leuven door Andreas Van den Ghijn en betaald door giften van de parochianen. Ze werden ingezameld door Charles Emanuel Lauwers, gewezen Meyer van Kemzeke[77].

Klok van 1842

In de nacht van 14 op 15 juni 1841 werd de toren getroffen door de bliksem en brandde de kerk af. De klokken waren gesmolten door de hitte[78].

 

In 1842 kwam er een nieuwe klok met opschrift: In Honorem Sancti Jacobi Anno Domini 1842, Kemzeke. Me fundit James Bastien, susceptorunt Dominus Ludovicus-Joannes Dirix, Burgimaster en Proenobilis Dna Ludovica Grart d'Affignies, nata vice-commitissa de Moerman. Pastore Ro Do C.-L. Van Wiele.

 

De klok werd vervaardigd uit de spijs van de twee oude klokken door de klokkengieter James Bastien. Ze woog 1.000 kg en werd op 10 november 1842 ingewijd door E.H. Braem[79], deken van Sint-Niklaas[80].

 

Op 19 maart 1943 werd door de Duitse bezetter meegedeeld dat de kerkklokken in beslag zouden genomen worden[81]. Het inleveringsbevel van de Oberfeldkommandantur 570 uit Gent dateerde van 26 augustus 1943[82]. De klok werd afgehaald op 6 november 1943 door de firma Van Campenhout van Haren-Noord[83].

 

Klok van 1950.

In 1946 maakten de gieterijen Michiels Jr, Boulevard du Nord 51 te Doornik[84] een prijsbestek voor een nieuwe klok. Dit prijsbestek voor een klok van ongeveer 1100 kg werd uitgedrukt in de muntwaarde van 1939 voor een totaal van 35.200 frank en in de muntwaarde van 1946 voor een totaal van 90.200 frank.

 

Op Sinksen 1950 werd de nieuwe klok plechtig gewijd na de vespers van drie uur. Bij deze plechtigheid was minister van State H. Heyman aanwezig[85].

 

De klok weegt 1048 kg en draagt als opschrift: Mijn naam is Sint Jacobus + Ik vervang mijne zusterklok weggenomen door de duitsers de 6e november 1943. Ik werd gewijd door de Z.E.H. Zaman Pastoor Deken, Jozef Baert Peter, Alice Merckx Meter, Jozef Mertens Pastoor, Hilaire Bohijn burgemeester en Paul Vossen Onderpastoor. Me Fecit Michiels Jr Tornc. Anno 1950 Sancto.

 

23. Standaard

 

De kerkrekeningen van 1859 vermelden een betaling van 600 frank voor het restant van de standaard van de H. Jakobus.

In 1864 wordt aan J. Van Severen te Sint-Niklaas 49 frank betaald voor het kuisen, verleggen van de gouden broderie, met leveren van lijnwaad, terlist, naaiwerk, enz.

In 1873 werd de schone in goud geborduurde standaard hersteld door de Zusters van het klooster Crombeen te Gent aan de prijs van 267 frank.

 

In de rekeningen staan betalingen aan de vaandrager van de H. Jakobus bijv. 4 frank in 1876.

 

24. Kelk

Op de voet van een oude zilveren kelk is de patroonheilige afgebeeld.

De kelk heeft het monogram H.C. Dat is het meestermerk van Hendrik Corbion van Antwerpen, met vermoedelijk jaartal 1654-1655.

De zilversmid Corbion is afkomstig van Luik en werd poorter van Antwerpen in 1644[86].

 

25. Ceremoniestaf

Met koperen afbeelding van de H. Jakobus.

 
 

Werd gebruikt door de suisse bij een bijzondere ceremonie.

 

 

26. Missale Romanum

Het Missale Romanum is in kunstig ingebonden met zilverbeslag. Vooraan staat de O.L. Vrouw en achteraan de H. Jakobus.

 

27. Straat

De Sint-Jakobsstraat staat in het Caertboeck der prochie Kemseke dat op het gemeentehuis wordt bewaard. Dit kaartboek werd opgemaakt door landmeter Gillis Speelman in 1664 en voltooid door Anthonis Van Landeghem in 1679.

De Sint-Jakobsstraat ligt aan de grens van de Burchtakker die deels op Kemzeke en deels op Stekene ligt.

De wijk wordt in het kaartboek beschreven als volgt: ‘Den Wijck genoemt den Burchtacker liggen den meesten op Steecken, oost de Voorhoutestrate, suijt de limite tusschen de Prochie van Steeckene ende Prochie van Kemseke, west de Holstrat, noort Sinte Jacops stratien’.

 

De Sint-Jakobsstraat bestaat nog, maar de benaming is in onbruik geraakt. De straat is iets ingekort door de aanleg van de rotonde aan de expressweg en is door de eigenaar ontoegankelijk gemaakt.

Het terug openmaken van deze straat zou een stuk natuur openstellen voor het publiek en door veel wandelaars in dank worden aangenomen.

28. Kapel

Op een figuratieve kaart van de omgeving van de kerk van Kemzeke[87] uit de zeventiende eeuw staat het S. Jacobs cappeleken afgebeeld onder het nummer 9. Het nummer i is de aanduiding voor de kerk.

De kapel staat op de kerkgrond tegenover de voormalige herberg Sint-Jacob.

 

Het is niet gekend wanneer de kapel verdwenen is. In het kaartboek 1664-1679 staat ze niet afgebeeld.

Ook pastoor Maqué schreef in zijn memorieboek hier niets over. Mocht ze in 1741 nog hebben bestaan, dan zou hij ze zeker betrokken hebben bij de hernieuwing van de devotie.

 

29. Herberg

De dorpsherberg en kruidenierswinkel Sint-Jacob was gelegen in de Dorpsstraat. De uitbating was in handen van Frans Rooms, die ook schrijnwerker was.

 

 

Nawoord

De verering van de heilige Jakobus te Kemzeke gaat terug tot 1187 en werd in ere hersteld door pastoor Maqué in 1741.

 

 
 

Dankzij de goede zorgen van de opeenvolgende pastoors, de weldoeners, de leden van de kerkfabriek en de parochianen blijft deze verering levendig aanwezig in de parochiekerk.