KEMZEKE

Landboekd Kemzeke 1724

Door Mariette Van de Broeck en Paul Jacobs

bewerkt door Regi De Meersman.

 TEN GELEIDE

Inleiding

Het “quohier” draagt in het Rijksarchief te Beveren-Waas (nu Gent) het nummer 78 van het Gemeentelijk Oud Archief (GO 19) van Kemzeke – Sint-Pauwels.

Dit “quohier” van Kemzeke van 1724 is een landboek. Het bevat immers voor ieder perceel de gegevens van de aankomende pachters zowel als die van de afgaande pachters[1]. De toegang is de persoon die de gebruiker van het perceel is. Een landboek is bijgevolg een middel om de gebruiker van ieder perceel jaarlijks vast te leggen. Op basis van de eigenschappen van het perceel in casu de grootte en de “bodemtextuur” wordt de opbrengstfactor bepaald waarmee de belasting wordt berekend.

De gebruikers in dit quohier zijn degenen die wonen in Kemzeke.

Het bevat echter meer dan deze basisgegevens. Hier volgt dan ook een overzicht.

Bij het opmaken in 1724 werden voor iedere gebruiker de percelen opgesomd die ze op dat ogenblik pachtten of in eigendom hadden en zelf gebruikten. Vóór de opsomming van ieder perceel wordt het jaartal vermeld waarin hun gebruik van start ging. Daaropvolgend wordt het perceelnummer vermeld. Dit nummer correspondeert met het perceelnummer dat opgenomen is op de kaart van Baudewijn Speelman van 1664. Hierdoor kan van ieder perceel de geografische ligging worden bepaald.

Er wordt vervolgens vermeld of het perceel in “erfve” is (lees in eigendom) of in pacht. In dit laatste geval wordt de naam van de eigenaar vermeld.

De wijk waarin het perceel gelegen is wordt tevens vermeld.

De vorige gebruiker wordt vermeld. Dit wordt aangeduid door het woord “afwijs” gevolgd door de naam van de vorige gebruiker.

De aanpalende eigenaars worden vermeld.

De grootte van het perceel in roeden wordt vermeld.

In roeden worden vervolgens de “belastings”-roeden vermeld. Mijns inziens worden deze bepaald op basis van de intrinsieke vruchtbaarheid van het perceel gebaseerd op de textuur van de bodem.

Aangezien dit “quohier” tot 1742 gebruikt werd, zijn er bijkomende aanduidingen in aangebracht.

Na verloop van tijd wordt het perceel door een andere gebruiker overgenomen. In de linkermarge wordt het jaartal en de naam van de nieuwe gebruiker vermeld. De tekst ernaast wordt geschrapt. Gelukkig voor deze bewerking niet in die mate dat het onleesbaar wordt. In de bewerking wordt deze aanduiding opgevangen door dit achteraan aan toe te voegen.

De notitie van het perceel werd vervolgens overgebracht bij de nieuwe gebruiker.

Als toemaat wordt getracht van iedere gebruiker de geboortedatum en de overlijdensdatum te vermelden. Deze data zijn niet vermeld in het “quohier” maar opgezocht door ondergetekende in de bronnen hieronder vermeld.

Veel zoekgenot

Regi De Meirsman 26.08.2024

Bronnen:

Rijksarchief Beveren Oud Gemeente-archief Kemzeke – Sint-Pauwels (GO19) nr. 78.

Paul Blaton – Gezinsrepertorium van Temse

Paul Blaton – Gezinsrepertorium van Tielrode

Rony Bijl – Gezinsrepertorium van Sinaai

Luc De Backer – Gezinsrepertorium van Belsele

Regi De Meirsman – Gezinsrepertorium van Nieuwkerken-Waas – voorlopige bewerking

Regi De Meirsman – Gezinsrepertorium van Sint-Niklaas – voorlopige bewerking

Regi De Meirsman – Gezinsrepertorium van Vrasene – voorlopige bewerking

Paul Jacobs en Mariet Van den Broecke – gezinsrepertorium van Kemzeke – voorlopige bewerking

Paul Jacobs en Mariet Van den Broecke – gezinsrepertorium van Sint-Gillis-Waas – voorlopige bewerking

Paul Jacobs en Mariet Van den Broecke – gezinsrepertorium van Sint-Pauwels – voorlopige bewerking

Paul Jacobs en Mariet Van den Broecke – gezinsrepertorium van Stekene – voorlopige bewerking

Liliane Lenssens en Pascal Janssens – Gezinsrepertorium van Waasmunster