Klokken van de H.Kruiskerk in Stekene

Tim Martens -Luc De Brant

Op 28 april 2024 bracht klokkenmeester Tim Martens een bezoek aan onze kerk en klokken.

Van zijn onderzoek, geluid en beelden, maakte hij dan een film van 20 min.
Het geeft nu ook iedereen de kans om een bezoek te brengen aan de toren, een goede indruk te krijgen hoe de klokken zich daar kunnen uitleven.

 

 


 


 

Stekense luidklokken

‘Tijdens het torenbezoek nam Tim foto's van de opschriften en versieringen.  Worden de diameter van de klokken gemeten.
We luiden normaal gezien elke klok kort solo (gedurende 1 tot 1,5 minuut) en nadien de klokken samen (3 tot 4 minuten).

Het resultaat wordt in een filmpje verwerkt dat nu te ziens op de website van de d'Euzie. Hier heb je geen last van reclame.


Zelf plaatste Tim al zijn opnames op YOU-TUBE.
Het resultaat van Stekene vind je op: https://www.youtube.com/watch?v=K5Vpp0Y9H8E
Ook de klokken van St-Gillis waas heeft hij bezocht in de Sint-Egidiuskerk. Luister maar.

We laten hem hier zelf aan het woord.

Klokkenmotief
‘De drie luidklokken van Stekene vormen een majeur akkoord (do-mi-sol) met
als absolute tonen Re-bemol, fa, la-bemol ofwel des1, f1, as1. Het is een
klokkenmotief dat vrij vaak te vinden is onder andere in Wachtebeke,
Zwijnaarde, Erpe, Nazareth, Zele, Watervliet, Knesselare... Met exact dezelfde
tonen is het ook te horen in het West-Vlaamse Torhout en Reningelst.’
‘Het gaat om drie bronzen klokken uit 1949 die gegoten zijn door Marcel
Michiels Jr. te Doornik. Ze vervangen de voorgaande die in 1943 door de
Duitsers opgeëist zijn. De gieterij Michiels was gelegen aan de Boulevard
Eisenhower (toen nog Boulevard du Nord) in Doornik, nabij het station.
Michiels goot in 1948 een nieuwe Klokke Roeland voor het belfort van Gent
(met 6200 kg zijn zwaarste klok), een heel groot aantal luidklokken ter
vervanging van degene die in WO II opgeëist zijn en meerdere beiaarden zoals
die van Veurne, Nieuwpoort, Harelbeke... In 1962 overleed Michiels, het jaar
nadien sloot de gieterij.’

Tot 1900 kg
‘Klok 1 is gewijd aan het H. Kruis en weegt ongeveer 1900 kg (toon re-
bemol/des1).
Klok 2 is gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw en weegt ongeveer 1200
kg (toon fa/f1).
Klok 3 is gewijd aan Jozef en weegt ongeveer 600 kg (toon la-
bemol/as1).
De klokken hangen aan metalen krukassen en luiden met vallende
klepel (de klepel beweegt in tegengestelde richting t.o.v. de beweging van de
luidende klok en raakt zo de onderrand).
Het klokkengelui van Stekene is iets zwaarder dan een gemiddeld klokkengelui in Vlaanderen. Als gemiddeld beschouw ik zo'n 900 tot 1200 kg voor de zwaarste klok.

Goede staat
‘De drie luidklokken zijn in goede staat, de slijtage aan de slagring (het deel
van de klok waar de klepel tegen botst) is normaal voor klokken van die
leeftijd. Bij klok 2 moet de klepel even geslingerd hebben want daar is een
groter vlak uitgeschuurd, maar dat moet ondertussen verholpen zijn. Klokken 2
en 3 hebben nog hun originele klepels, de grote klok heeft een recentere klepel
in zachter materiaal (als ik mij niet vergis in mangaan-messing). Bij de kleinste
klok zou de klepel op termijn eens vervangen mogen worden, die klok luidt het
angelus en wordt dus veelvuldig gebruikt. De klok heeft een scherpere klank
dan de andere twee, vermoedelijk doordat de klepel al meer platgeslagen is.
Een nieuwere klepel zou een warmere klank moeten geven en is ook beter voor
de slijtage aan de klok. Dringend lijkt die vervanging niet te zijn.’

Hobby
‘Het opnemen van klokken is gewoon een hobby van mij, eind 2011 ben ik
daarmee begonnen, toen nog met een heel eenvoudige digitale camera. Die
oudste filmpjes zijn dus niet van zo'n goede kwaliteit, de meeste zijn
ondertussen vervangen. Ik ben bestuurslid van de Gentse Beiaardkring, een
vereniging die vooral tot doel heeft om de Gentse beiaard te promoten
(https://beiaardgent.be/) maar mijn voornaamste interesse gaat uit naar
luidklokken. In Gent proberen we het volledige klokkenbestand in kaart te
brengen. Daarnaast bezoek ik dan ook vooral in Oost- en West-Vlaanderen
andere torens uit interesse. Voor zware klokkengeluien, historische klokken of
uitgebreide klokkengeluien (4 of meer luidklokken), ga ik soms ook naar
andere provincies.’

Tim Martens
I

 

 

 

1949 Klokkendoop H.Kruiskerk

doop


doop








 



 

169        VAN DE PUTTE, Maria : Het Koewachtklokje  d'Euzie nr2-3 jrg 6 p.111


246        DE BRANT, Luc : Wanneer moeten de klokken luiden ?   d'Euzie nr 3-4 jrg 8 p.94-100    

              Een aanbesteding voor een klokkenluider in 1792.

              De invloed van het klokken luiden op het dorpsleven.


352        DIELEMAN, Marcel : Herinneringen aan "Peet Naessens"  d'Euzie nr 3 jrg 12 p.153-155

              Petrus Hamelinck, geboren Koewacht Nl 26.10.1865 en overleden te Moerbeke Koewacht op 17.10.1955. Klokkeluider van de Belgische parochiekerk te Koewacht.


408        DE BRANT, Guy : Herinneringen aan het einde van W.O. II te Kemzeke  d'Euzie nr 4 jrg 14 p.193-200

              Uittreksel uit het dagboek van Cyriel Van Brussel en foto's van Janvier Cornelis.

              De klokkenroof en de bevrijding van Kemzeke.


711      VAN DER LINDEN, Valčre :

            De Klokkenroof in de Vredestoet van 1945  d'Euzie nr 4 jrg 24 p. 106-110

            De dramatische gebeurtenissen tijdens de klokkenroof te Stekene op 12 november 1943. De uitbeelding van dit incident tijdens de Vredestoet van 3 juni 1945.

            In bijlage het politieverslag van commissaris André Callaert.

819      VAN HULLE, Jos : De Klokkenluiders.  d'Euzie n2 jrg 27 p.60-61

            Over de klokkenluiders van de H. Kruiskerk te Stekene.

            Illustratie : Boudewijn Dhondt.

942      VERVAET, Roger : Met het gerij naar de kerk : geboorte en dood.  d'Euzie nr 3 jrg 30 p.102

            Over het doopsel van Francine Van Hooste op 11 november 1943, de dag dat de Duitsers de klokken van de H. Kruiskerk weghaalden.


1049    TIREZ, Luc : De Kemzeekse kerkklokken in de 17de eeuw.   d'Euzie nr 3 jrg 33 p. 75-76

            De zoektocht en de moeilijkheden bij het instaleren van een kerkklok.


Gazet Van Stekene juni 2024. Bert Verbeke

 



 

Jaarlijks worden de klokken van de H.Kruiskerk door de firma Clock-O-Matic getest en gecontroleerd, dit om de veiligheid van de bezoekers te verzekeren.