19.3.05

 

Beroepen in de Stekense volkstelling van 1796

 

Stekene einde 18e eeuw.

 

Georges Van Dooren

 

 

 


A

an de hand van het register van de bevolen volkstelling van 1796[i], loont het de moeite na te gaan hoeveel en welke beroepen er toen te Stekene waren in de landbouw, de ambachten en de neringen. Het zijn deze talrijke kleine ondernemingen die de basis hebben gelegd tot de huidige groei en bloei van de gemeente.

 

 

 

 

In alfabetische volgorde geven wij hierna de opgetekende beroepen weer in de Franse taal[ii], gevolgd door de Nederlandse vertaling.

 


 


Naam van het beroep                           Aantal


 

Agent Municipal[iii]            Municipaal agent....................... 1

Batelier                               Schipper...................................... 3

Berger                                Schaapherder............................. 3

Blanchisseur                     Wasman-Bleker.......................... 2

Blanchisseuse                  Wasvrouw-Bleekster................ 1

Boucher                             Beenhouwer-Slachter................ 2

Boulanger                          Bakker........................................ 13

Boutiquier                         Winkelier/Kramer..................... 15

Boutiquière                       Winkelierster.............................. 4

Brasseur                            Brouwer....................................... 4

Briquetier                           Steenbakker-Tichelbakker ....... 2

Cabaretier                          Herbergier/Tapper................... 14

Cabaretière                        Herbergierster/Tapster............. 1

Chapelier                           Hoedenmaker............................. 7

Charpentier                       Timmerman............................... 13

Charron                              Wagenmaker.............................. 6

Chaudronnier                    Koperslager-Kopersmid

                                            Ketel lapper................................ 1

Chirurgien[iv]                       Heelkundige/Heelmeester

                                       Wondheler.................................. 1

Cordier                               Koordenmaker-Zeeldraaier....... 1

Cordonnier                        Schoenmaker-lapper................ 13

Curé[v]                                  Pastoor........................................ 1

Dentellière                         Kantwerkster.............................. 2

Domestique                       Dienstknecht-bode................ 111

Employé                             Commis/Titel voor ambte-

                                       naar  hoger dan klerk. ............... 1

Faiseur de balays             Besem-Bessemmaker................. 1

Filetier                                Linnenfabrikant.......................... 1

Fileuse                               Spinster..................................... 94

Filtier/Fileur                       Spinder........................................ 6

Garde-Champetre[vi]           Veldwachter................................ 1

Horloger                            Horloge-uurwerkmaker............. 1

Huilier                                Olieslager.................................... 1

Jardinier                             Hovenier..................................... 1

 

Jeune-homme                    Jongman...................................... 1

Journalier                           Dagloner................................. 224

Journaliere                         Dagloonster................................ 1

Laboureur                          Landbouwer........................... 189

Laboureuse                       Landbouwster............................ 4

Maçon                               Metser......................................... 7

Marchand                          Koopman/Handeldrijver......... 10

Maréchal                           (Hoef)Smid.................................. 4

Médecin[vii]                          Geneesheer-meester.................. 1

Messager                          Bode-Boodschapper................. 1

Meunier[viii]                          Maalder-Molenaar..................... 7

Notaire[ix]                             Notaris......................................... 1

Ouvrier                               Werkman-arbeider..................... 1

Peleur de bouquette[x]       Boekweitpelder.......................... 1

Perruquier                          Pruikenmaker

                                            Parruykmaker ............................. 1

Potier                                  Pottenbakker.............................. 9

Prêtre                                  Priester........................................ 1

Receveur                           Ontvanger................................... 1

Rentier                               Rentenier..................................... 4

Rentière                             Rentenierster.............................. 5

Sabotier                             Blok-Klompenmaker

                                            Hol-blokmaker............................ 3

Sellier                                 Zadelmaker................................. 1

Servante                            Dienstmeid-meissen................ 73

Tailleur                               Kleermaker-Snijder.................. 12

Tanneur                             Huidevetter/leerlooier............... 1

Tisserand                          Wever........................................ 16

Teinturier                           Verver.......................................... 1

Tonnelier                           Kuiper-Kuipermaker

                                            Vatbinder.................................... 2

Tourneur                           Draaier-Konstdraaier................. 5

Vicaire[xi]                              Onderpastoor............................. 1

Vitrier                                 Glazenmaker................................ 1

Veuve[xii]                              Weduwe.................................... 33


 


Alvorens iets dieper in te gaan op deze beroepen behandelen wij de resultaten van deze volkstelling te Stekene gehouden in 1796.

 

Wijken                                    Telling 1787                        Telling 1796

                                                                                   +12j        -12j     Totaal

 

Dorp                                                  1901                1160        325      1485

Heikant                                                 530                  383        168        551

Kiekenhaag                                          487                  267          85        352

Bormte                                                 245                  194          74        268

Drieschouwen                                       181                      -             -             -

Voorhout                                                  -                  151          54        205

Tromp                                                    37                    36          13          49

Hellestraat                                              46                    34          27          61

Berg                                                     105                  121          70        191

Polken & Wittingstraat                          100                      -             -             -

Wittingstraat                                              -                    59          32          91

Bij den Koewacht & Riedepolder           11                      -             -             -

 

Totaal                                                 3643                2408        848      3253


De lijst bevat 110 geschreven bladzijden. De namen zijn genummerd van 1 tot 2408. Er zijn drie blanco lijnen. Het aantal inwoners boven de 12 jaar bedraagt 2405. Tellen wij hierbij de 848 kinderen onder de 12 jaar (dit is 26%), dan komt men tot een inwonertal van 3253.


 


Wij plaatsen hieronder de telling van 1796 naast die van pastoor Van den Berghe, bij wijken gedaan in 1787.

In de telling van 1796 is geen sprake van de Polken. Ons inziens is deze in de Wittingstraat begrepen. Ook Drieschouwen is niet vermeld; wel daarentegen de Voorhout. Wij veronderstellen dat het om dezelfde wijk gaat. De wijk “Bij den Koewacht en Riedepolder” is vermeld in de telling 1787, maar niet in deze van 1796.

 

Situering van de beroepen per wijk.

 


DORP

agent municipal (1) - batelier (3) - blanchisseur (2) - blanchisseuse (1) - boucher (2) - boulanger (13) - boutiquier (13) - brasseur (4) - cabaretier (4) - cabaretière (1) - chapelier (7) - charpentier (6) - charron (6) - chaudronnier (1) - chirurgien (1) - cordier (1) - cordonnier (11) - curé (1) - dentellière (2) - domestique (51) - faiseur de balays (l) - filetier (1) - filleuse (56) - filtier (6) - garde-champêtre (1) - horloger (1) - huilier (1) - jardinier (2) - jeune homme (1) - journalier (70) - journalière (1) - laboureur (52) - laboureuse (10) - maçon (5) - marchand (9) - maréchal (3) - medecin (1) - messager (1) - meunier (7) - notaire (1) - ouvrier (6) - peleur de bouquette (1) - perruquier (1) - potier (7) - rentier (4) - rentière (4) - sabotier (2) - sellier (1) - servante (47) - tailleur (9) - tisserand (6) - teinturier (1) - tonnelier (2) - tourneur (5) - vicaire (1) - vitrier (1) - veuve (9)

 

HEIKANT

berger (2) - boulanger (1) - boutiquier (2) - briquetier (1) - cabaretier (4) - domestique (8) - fileuse (22) - journalier (69) - laboureur (16) - laboureuse (3) - maçon (1) - marchand (1) - potier (1) - servante (4) - tailleur (1) - tisserand (1) - veuve (3)

KIEKENHAAG

cabaretier (1) - charpentier (1) - domestique (15) - fileuse (2) - journalier (15) - laboureur (36) - laboureuse (1) - marechal (1) - sabotier (1) - servante (9) - tisserant (2) - veuve (7)

 

BORMTE

briquetier (1) - cabaretier (1) - charpentier (4) - cordonnier (1) - domestique (20) - fileuse (7) - jardinier (1) - journalier (16) - laboureur (19) - potier (1) - servante (5) - tailleur (1) - tisserant (5) - veuve (8)

 

DRIJSCHOUWEN-VOORHOUTSTRAETE

berger (1) - cabaretier (1) - charpentier (2) - cordonnier (1) - domestique (2) - employé (1) - fileuse (3) - journalier (18) - laboureur (19) - laboureuse (2) - maçon (1) - prêtre (1) - rentière (1) - servante (2) - tailleur (1) - tanneur (1) - tanneuse (1) - tisserand (2) - veuve (3)

 

TROMP

domestique (2) - journalier (1) - laboureur (8) - receveur (1) - servante (2)

 

HELLESTRAAT

cabaretier (1) - domestique (2) - journalier (1) - laboureur (5)

 

BERG

cabaretier (2) - domestique (11) - fileuse (2) - journalier (17) - laboureur (17) - servante (3) - veuve (1)

 

WITTINGSTRAAT

domestique (1) - fileuse (2) - journalier (15) - laboureur (4) - servante (1) - veuve (2)


Fragment uit het register, ter hoogte van het gezin Truyman

 

Enkele beschouwingen bij de telling.

 


Wat met het onderwijs en de onderwijzer? In 1746 kocht de gemeente een huis in het dorp en richtte het in als school. In de registers was het gekend als “Groot Huys” (Is nu eigendom van de drukkerij Van Hoye). Op 8 juli 1775 werd beslist dit huis te verbouwen, zodat het benevens dagschool ook voor kostgangers geschikt was.

Tijdens de Franse heerschappij werd de school afgeschaft omdat er geen onderwijzer te vinden was die in het Frans les gaf. In de resolutieboeken van Stekene is vermeld dat schoolmeester Van Peteghem op 8 maart 1777 het bevel kreeg om de horloge van de kerk te herstellen. In de telling van 1796 vinden wij een horlogemaker genaamd Laurent Van Petegem, 65j oud. Is dit de schoolmeester die het vertikte om onder het Frans bewind les in het Frans te geven of bezat hij deze mogelijkheid niet?

Een beroep dat niet vermeld werd is dit van “barbier” of baardscheerder. Deze man was zeker en vast aanwezig in de gemeente. Met zekerheid mag men zeggen dat in de meeste Wase dorpen dit beroep gecumuleerd uitgeoefend werd in een herberg door de uitbater of “cabaretier”. Het is geweten dat de laatste herbergier in het Waasland hiermee gestopt is rond de jaren 1960.

 

Een van de beroepen die niet in eigen huis werden uitgeoefend was dit van vroedvrouw of “sage-femme”, ook nog de baker genoemd. Wanneer een moeder moest bevallen was de vroedvrouw steeds als eerste aanwezig om de verlossing in goede banen te leiden. Toendertijd was het slechts in hoogste nood dat men een dokter haalde bij de bevalling.

Waarschijnlijk werd deze “dienstverlening ten huize” nog niet als een eigenlijk beroep beschouwd, vandaar geen registratie. Toevallig vonden wij in een “Betalingsmandatenboek” te Kemzeke, dat op 10 maart 1806 een betalingsopdracht werd gegeven om een jaarvergoeding van 60 fr. uit te keren aan Reine Heyse, sage-femme. Te Stekene moet alleszins ook zulke dienstverlenende vrouw actief geweest zijn.

 

Benevens de dokter en de notaris, behoorden ook de brouwers tot de notabelen van het dorp. In Stekene werden toen vier brouwersfamilies geteld: Pierre De Bruyne, 34j., Laurent Thuysbaert, 54j., Joseph Vijdt, 49j., en Pierre Van Hekke, 42j. Allen werden geregistreerd onder “het dorp”

 

De kleiontginning te Stekene met de daarbijhorende verwerking o.a. naar tichels, was reeds gekend in de jaren 1500. Er zouden meer dan 50 tichelbakkers geweest zijn. In de telling werden amper nog twee personen opgenomen met het beroep van “briquetier”, nl. Jean Vanderheiden 45j., wonende “eykant” en Jean De Schrijver 48j., wonende in de “Bormte”.

 

In de achttiende eeuw hield de plattelandsbevolking zich onledig met de landbouw, dikwijls gecombineerd met huisnijverheid (spinnen, weven ...). Ook te Stekene was dit geldig, temeer daar in de periode van de telling (1796) Napoleon reeds besloten had om de macht van alle beroepsverenigingen te breken door ze af te schaffen. Tarwe, rogge, gerst, haver, spelt en boekweit werden als voedingsgewassen verbouwd. Als nijverheidsgewassen verbouwde men het lijnzaad en het vlas; dit laatste vooral te Stekene.

Er waren toen een 200-tal landbouwbedrijven (bedrijfjes). De meeste van deze bedrijven hadden een dienstknecht (sommigen zelfs twee) en een dienstmeid op de boerderij. Dienstpersoneel was ook aanwezig bij de ambacht- en neringdoeners en de notabelen. De leeftijd varieerde van 15j. tot ver in de 60j. Naast het jongere personeel was meestal een oudere dienstknecht of dienstmeid geplaatst. De kinderarbeid was toen nog volop in zwang. Te Stekene telde men 111 dienstknechten en 73 dienstmeiden.

 

Eveneens vonden 225 dagloners hun broodwinning bij de landbouwers en de ambachtsmannen. Vergeten wij vooral niet dat werken in de landbouw seizoengebonden was. Het was een tijd dat er grote armoede heerste en de bedelarij hoogtij vierde. De vrijheid van de inwoners werd sterk beknot door de verschillende decreten van Napoleon; 80% van de bevolking leefde op het platteland en voorzag aldaar in zijn onderhoud. De “trek” naar de stad was nog zeer sporadisch (dienstmeiden) en is later maar verder doorgezet bij de eerste industriële revolutie (opkomst van de textielnijverheid, mechanische spinnerijen enz. ...).

 

De “trek” naar de stad heeft geduurd tot in de jaren 1950. Nadien heeft men terug het platteland ontdekt en is men de steden gaan ontvluchten. Heden ten dage wil men deze vlucht tegenhouden door allerlei faciliteiten te verlenen om de mensen in de stad te houden of er terug te brengen. Het structuurplan Vlaanderen werkt sterk mee in deze richting en bestempelt Stekene als de “banlieu” van Sint-Niklaas. Wat dit te betekenen heeft zal de toekomst moeten uitmaken. De bestuurders van onze gemeente zullen sterk op hun hoede moeten zijn, want ... Als de Vos de passie preekt, boer pas op uw ganzen. En tot slot, om in de Reinaerttaal te blijven: Als je de kippen beschermt, heb je de Vos nog niet te pakken.

Litteratuurlijst van geraadpleegde werken.

 

Frans Jozef Annaert, -Rustend pastoor Stekene 1898, Stekene en zijn Kerk, Drukkerij A. Siffer te Gent. Facsimile uitgave 1975. Drukkerij Rinda St. Niklaas.

Annalen van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, Cultureel Jaarboek Oost-Vlaanderen - 1962-.

Luc François, Docent socio-politieke en institutionele geschiedenis aan de R.U.Gent. De Boerenkrijg-Twee eeuwen feiten en fictie, Davidsfonds Leuven, 1998.

Gemeentearchief van Stekene vóór 1978.

M. Sacré, Doctor in de Rechten, Voor elk arrondissement een commissaris der regering. Historiek, rechtssituering, Uitgeverij UGA Heule, 1964.

Toerisme Oost-Vlaanderen . 27e jaargang nr 6/1978; themanummer Scheppende Handen.

Hugo Van de Voorde, e.a. Bastille, Boerenkrijg en Tricolore. Davidsfonds Leuven, 1989

Johan Verberckmoes, Prof.Doctor in de geschiedenis aan de K.U.Leuven, Schertsen, schimpen en schateren. Uitgeverij Sun, Nijmegen, 1998. Voor Be1gie, uitgeverij Kritak.

Honderd jaar Broederschool te Stekene 1877-1977, Brochure.

 

 



[i] Bij decreet van 10 vendémiaire van het jaar IV van de Franse Republiek (2 oktober 1795) werd elke gemeente verplicht om een lijst op te stellen van alle inwoners.

Deze telling omvatte het familiehoofd met leeftijd en beroep, zijn echtgenote met leeftijd, de kinderen boven de 12 jaar, en de kinderen onder de 12 jaar. Deze laatste groep werd niet met de naam aangeduid; enkel het aantal per familiehoofd volstond. Verder werd een kolom voorzien voor het jaar van aankomst in de gemeente. Wanneer er geen jaar van aankomst werd vermeld noteerde men “y né” of “y née” Wij nemen graag aan dat wanneer het jaartal van aankomst in de gemeente niet gekend of moeilijk te achterhalen was, men deze laatste formule gemakshalve hanteerde. Ook het dienstpersoneel werd bij het familiehoofd genoteerd.

Het oude tellingsregister bevindt zich in het gemeentearchief.

 

[ii] Daar de verfransing ook tot in de administratie van de plattelandsgemeenten was doorgedrongen, of liever was opgedragen, werden de beroepen in de Franse taal vermeld en derhalve uit het Nederlands vertaald. In de lijst werden tal van Vlaamse voornamen vertaald in het Frans; bijv.: Piet, Petrus werd Pierre; Jan werd Jean; Joost werd Josse enz..

 

[iii] Bij de grondwet van het jaar III  werd de gemeentelijke organisatie geregeld in de Titel VII “Corps administratiefs et municipaux”. Gezien Stekene toen een gemeente onder de 5000 inwoners was werd zij met 5 andere gemeenten verenigd onder het canton Sint-Gi1lis, Departement van de Schelde. Dit was een fusie der gemeenten doorgevoerd met één pennetrek. Het “Directoire” schafte eveneens de burgemeesters, meiers enz. af. In de gemeenten onder de 5000 inwoners werden de functies ingenomen door een “agent municipale”. Deze agent municipale en zijn adjunct waren de uitvoeringsagenten en werden gekozen door de cantonkiezers van elk der opgeslorpte gemeenten van de cantonale gemeenten.

De toenmalige agent municipale van Stekene was de genaamde Jacques Bussens. Bij de telling was hij 50 jaar oud. Hij woonde in het dorp met 7 kinderen van 12 tot 26 jaar. Er is geen echtgenote vermeld.

Bij de aanvang van de registers van de burgerlijke stand, dit is september 1797 of vendémiaire van het jaar VI, tekent hij de akten met Jacob Bussens. Op 28 augustus 1798 of 11 fructidor van het jaar VI tekent hij met Jacobus Bussens, om dan op 9 september 1798 met de verfranste voornaam Jacques te tekenen. Eigenaardig genoeg staat hij in de telling van 1796 als Jacques Bussens opgeschreven.

Op 9 vendémiaire van het jaar 9, of 1 oktober 1800, worden de akten niet meer getekend als “agent municipale”. Er staat nu “Jacques Bussens, Maire, faisant les fonctions d’officier publicq de l’état civil”. Deze wijziging van titulatuur spruit in feite voort uit het invoeren van het Napoleonistisch regime, respectievelijk Consulaat en Keizerrijk.

Napoleon stelt een einde aan de administration communale van het Directoire en schenkt aan iedere stad of dorp zijn eigen traditioneel beheer terug, welke ook het aantal inwoners er van moge wezen.

Jacques Bussens oefende zijn functie te Stekene uit tot het jaar 13 thermidor, of augustus 1805. Hij werd opgevolgd door de maire Bruno Ferdinand Van Hecke, die tevens notaris was.

 

[iv] De chirurgien of heelmeester (chirurg) verbleef in het Dorp. Hij was 43 jaar en luisterde naar de naam van Louis Poppe. Hij was gehuwd met Marie Craenenbroek, 45 jaar, en had zes kinderen, Jeanne 17j. en Pierre 13j. plus nog 4 onder de 12j. Het gezin kwam zich in 1783 te Stekene vestigen en verbleef er op het ogenblik van de telling 13 jaar.

 

[v] De Pastoor van de parochie Stekene staat als eerste vermeld op de tellingslijst onder de naam van Louis Van den Berge. Periode van aankomst in de gemeente: 1781; verblijfsduur in de gemeente: 15 jaar. Hij was de pastoor die de troebelen met de Franse overheersers toen heeft meegemaakt en aan de lijve heeft ondervonden. Hij heeft zelfs ondergedoken gezeten bij de gezusters Truyman. Angeline Truyman, 42j. oud, rentenierster en haar zuster Barbara Truyman woonden toen in de buurt van de woonst van Amelberga Truyman (thans Polenlaan).

 

[vi] De Garde-champêtre of veldwachter heette Pierre Van Dijke. Hij woonde in het Dorp en was 70j.oud. Zijn echtgenote was Jeanne De Langhe. Beiden zijn te Stekene geboren. Bij decreet van 20 Messidor van het jaar III (8 juli 1795) werd aan de gemeenten de verplichting opgelegd om een veldwachter aan te stellen. Gemeenten boven de 5000 inwoners dienden een politiecommissaris aan te stellen.

 

[vii] De plaatselijke geneesheer ten tijde van de telling was Jean Goethals, 55j. oud, wonende in het Dorp met zijn eveneens 55-jarige echtgenote Jeanne De Brabander. Het echtpaar woonde te Stekene sedert 1769 en had twee dochters: Caroline, 20j. en Jeanne 17j., beiden geboren te Stekene.

Joannes Baptiste Goethals was afkomstig uit Gent. Hij promoveerde tot licentiaat in de medicijnen op 28 juli 1766.

 

[viii] Bij deze telling vinden wij 7 personen met het beroep van molenaar-mulder (meunier); nl. Norbert en Joseph Pasteleron, respectievelijk 49j. en 52j. oud; Laurent en Pierre De Munck, 51j. en 60j. oud; August en Fidèle Maerman, 28j. en 25j.oud; en Jean Segers, 35j.oud.

Ons inziens komt de naam Maerman overeen met Mariman, gezien dit van oudsher, en ook nog vele jaren na het Frans bewind, een molenaarsfamilie was in het Waasland. Ook de familie De Munck was over het Waasland verspreid als molenaars.

Stekene bezat dus drie windmolens bij de telling van 1796. Rond 1830 en later zijn er nog een aantal bijgekomen. Volledigheidshalve dient hier ook de oliewindmolen van Jan Thuysbaert, olieslager van beroep, toegevoegd.

 

[ix] Twee notarissen zijn in de telling geregistreerd: een “ex-notaire” met name Frans Van Puyvelde, 76j. oud, wonende in het Dorp met zijn 43-jarige dochter Marie; en de in functie zijnde notaris, Louis Van Vlierberge, 45j.oud, wonende eveneens in het Dorp met zijn 42-jarige echtgenote Sophie Van Hese en zijn 6 kinderen, waarvan 5 onder de 12j.

In de annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas (toen nog niet Koninklijke Annalen genoemd) deel 50/ 2de afl. staat blz. 141 onder de naam Stekene volgende naamlijst van notarissen:

 

B.F. De Clerck                      l705-06

M. D’Hondt               1757-60

L.B. Van Vlierberghe            1774-95

                                               1800-1805

B.F. Van Hecke         1806-1819

            te Axel             1793-1806

J. Speelman                1819-

V. De Munter             1820-

P. Van Beygaerden    1863-

G.A. Van Winckel      1890

 

Een decreet van de Franse Republiek van 9 maart 1796 (19e Ventose, jaar IV) verplichtte alle openbare ambtenaren de eed van trouw af te leggen aan de Republiek en van eeuwige haat aan het koningdom. Vele notarissen die weigerden deze eed af te leggen waren aldus verplicht hun ambt vaarwel te zeggen. Door het decreet van 16 maart 1803 (25 Ventose, jaar XI), werd het notariaat op nieuwe voet ingericht.

 

[x] Zoals hoger gezegd werden de namen en de beroepen in de tellingslijst verfranst. De ene keer is dit al wat beter gelukt dan de andere keer; maar met het beroep “Peleur de bouquette” heeft men ons inziens toch moeite gehad. Na heel wat zoekwerk kwamen wij tot het besluit de naam van het beroep naar het Nederlands om te zetten tot “boekweitpeller of pelder”

De Franse benaming voor boekweit is “Le sarrasin” (du blé sarrasin), terwijl de latijnse naam voor de bij ons geteelde boekweit “Fagopyrum esculentum” is. Geen enkel verband te vinden met “Bouquette”. Trouwens in de Franse Larousse is dit woord onbestaand. Men kent wel het woord “le bouquet” maar dan in de betekenis van “bloementuil” of “den bouquet” op het einde van een vuurwerk. In de annalen van de Oudheidkundige Kring Land van Waas, aflevering 30 van 1912, vinden wij de marktberichten in St.Niklaas en Lokeren uit 1721. Boekweit werd toen als volgt geschreven “BOECQUEIJ”; wij lezen hier ook voor gerst “geirste” en voor lijnzaad “lijnsaet”. Wanneer men rekening houdt met de verschillende dialecten in het Waasland kan ieder voor zichzelf een poging doen om “Boequeij” op zijn Stekens uit te spreken. Ook Amaat Joos in zijn Waas Idioticom van 1900 schrijft “Boekei”, aldus opgetekend naar de dialectische uitspraak. Het woord ‘boekweit’ is als dusdanig slecht vertaald in ‘bouqette’. Het woord “peleur” moeten wij als een zeer vrije vertaling aanzien van peller of pelder.

 

[xi] Joseph Vanhove, 53 jaar “y né”, wonende in het Dorp was de onderpastoor in 1795. Volgens het boek van Pastoor Annaert “Stekene en zijne kerk” was hij onderpastoor van 1776 tot 22 september 1823, datum waarop hij ontslag nam.

Terloops melden wij dat onder nr 2400 van het register nog een priester is vermeld; nl. E. Joseph Vandaele, 42 jaar, pretre, y né, - en wonende in de Voorhaut-straete. Waarschijnlijk is dit de priester waarvan Pastoor Annaert gewag maakt. Hij werd geboren te Stekene op 20 maart 1751, en op 26 juli 1797 te Sinaai gevangen door de Fransen. Toen de vervolging uitbrak was hij onderpastoor te Oost-Eecloo; hij stierf te Stekene op 20 oktober 1824. Het is niet geweten hoelang hij in de handen van de Fransen is gebleven.

 

[xii] Veuve of weduwe, is geen beroep, toch werden zij afzonderlijk geregistreerd. Uit de tellingslijst is niet op te maken welke beroep hun echtgenoot had.

Er zijn            7 weduwen onder de 50j.

                     10 van 50 tot 60j.

8 van 61 tot 70j.

2 van 71 tot 80j.

4 van 81 tot 90j.

en merkwaardig voor die tijd, één met de ouderdom van 99j. Zij woonde in het Dorp en staat in de telling onder nr 366 met de naam: N. Puyenbroek, geboren te Stekene. Zij woonde er samen met haar dochter Anne Françoise Vergauwen, 48j. en haar dienstmeid Anne Caterine Praet, 24j. beiden geboren te Stekene.

Uiteraard wil dit niet zeggen dat er te Stekene maar 31 weduwen waren. Wanneer wij de telling doorlopen zijn er nog een aantal die met hun beroep zijn vermeld. Meestal is dit landbouwster of spinster. Een uitschieter in deze categorie en wellicht zeer dramatisch te bestempelen is het nr. 275 van de tellingslijst, Jeanne Buyl 60j., laboureuse wonende in het Dorp met 5 zonen en 4 dochters dragende de naam Blendeman.